Çocuklarda Travma ve Etkileri

Travmatik olay; kişide yaralanmaya, ölüme sebep olan kendisinin ya da bir başkasının fiziksel bütünlüğünü tehdit eden ve kişide korku, dehşet, çaresizlik duyguları oluşturan yaşantıdır. Travma, genel olarak kişinin başa çıkabilme becerisinden daha zor gözüken bir olaydır. Çeşitli travma tipleri bulunmaktadır.  Aile içi şiddet,  doğal afetler, toplumsal şiddet, okulda şiddet, motorlu taşıt kazaları, kaçırılma, ihmal, fiziksel istismar, cinsel istismar, kayıp, mülteci ve savaş travmaları, terör olayları ve intihar bunlardan bazılarıdır.

Çocuklar travmalara farklı yanıtlar vermektedir. Travma karşısında çocuğun daha olumsuz etkilenmesine sebep olan bazı risk faktörleri bulunmaktadır. Bunlar;

Travmanın şiddetli olması

Travmanın kronik olması

Travmaya maruz kalma derecesinin fazla olması

Travmaya yakınlık, diğer yaşam stresörleri, daha önce ki psikolojik problemleri, kişilerarası şiddete yatkınlığı, geçirmiş olduğu travmanın kendisi için önemi, bakım verenden ayrılma, sosyal desteğinin eksikliği, şiddetli fiziksel acı çekmesi,  istismarcının yakın aileden biri olması, ebeveynin psikopatolojisi, çocuğun düşük bilişsel düzeyde oluşu, problemle baş edebilmede zorlanması, yeterli desteği veremeyen ebeveynin oluşu Verilen cevaplar çocuğun gelişim düzeyine, önceki yaşam becerilerine, travmaya maruz kalma derecesine, ebeveyninin tepkilerine ve yaşamında meydana gelen değişikliklere göre değişmektedir. travma sonrasında çocuğun etkilenmesindeki  risk faktörleri olarak gözükmektedir. Akademik düzeyinin ve sosyal becerilerinin iyi oluşu, özgüven ve baş etme becerilerinin yüksek oluşu, sosyal desteğinin olması, olumlu ebeveyn desteği, İstismar için kendini suçlamama, aile ile iyi bir uyum göstermesi, dini inancının güçlü oluşu, ebeveynlerinin etkili baş etme desteği ise travmaya karşı etkilenmesinde  bazı koruyucu faktörler olarak gözükmektedir.

Baş etmesi zor dışsal olaylara maruz kalan çocuklar fiziksel zarara ya da duygusal örselenmeye maruz kalabilirler. Yardım almadığı durumlarda bazen en hafif travma bile çocuk üzerinde etkiler bırakabilir. Dikkat edilmesi  gereken durum; ihmal, istismar ve diğer travmalar farklı çocuklar üzerinde farklı etkiler bırakır ve ciddiyetle ele alınıp yardım alındığı durumlarda  çocuklarda gözle görünür bir değişim yaşanabilmektedir. Çocuk travmaya karşı nasıl tepki vereceğini onunla nasıl baş edebileceğini öğrenmek isteyebilir öğrenmek istese de bazen bunu nasıl yapabileceğini bulamayabilir bu zamanlarda profosyönel destek almak hem kendi omuzlarınmdaki yükü paylaşmak hem de kendisinin sorun çözebileceğini farketmesini sağlamak adına önemli bir adım olacaktır.